Những Phẩm Chất Quan Trọng Nhất Của
SỰ LÃNH ĐẠO
TRONG TINH THẦN TÔI TỚ
Phạm Hoàng, Ph.D.
Viện Thần Học Tin Lành Việt Nam
Bản dịch Việt Ngữ từ cuốn:
The Most Important Qualities of Servant Leadership
Phạm Hoàng, Ph.D
Copyright © 2005. Tác giả giữ bản quyền.
Cuốn sách này được đề tặng cho
Michelle
Hoàng Jr.
&
David
LỜI NÓI ĐẦU
Để viết một cuốn sách về nghệ thuật quản trị và lãnh đạo, đặc biệt là sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ, trong khung cách thuộc linh theo sự dạy dỗ của Kinh Thánh đòi hỏi một người phải có những khả năng khác thường.
Để viết một cuốn sách như vậy, kiến thức chuyên môn về chủ đề là điều đương nhiên, nhưng để viết nó từ những kinh nghiệm thương đau của một người và “từ tấm lòng” đòi hỏi một người phải có một tấm lòng tràn đầy tình yêu và một đức tin mạnh mẽ.
Vậy thì đâu là những năng lực mà Tiến Sĩ Phạm Hoàng, tác giả của cuốn sách nầy, phải có để đảm nhận điều mà thoạt đầu có thể làm độc giả ngượng ngùng với khối lượng công việc đồ sộ như vậy? Trước hết, ông là một học sĩ, một nhà khoa học, một kỹ sư, một người viết lách, và là nhà biên tập cho một tập san hàn lâm về khoa kỹ sư. Hơn nữa, ông là một người với đức tin có ảnh hưởng lớn lao.
Thế nhưng từ đâu có sự thuộc linh, khi mà thuật ngữ đó thường gợi ý đến một người có đức tin, chứ không phải một nhà khoa học, và hiếm khi cả hai? Hết sức đặc biệt, tác giả nằm ở lớp người “hiếm khi cả hai.”
Suy nghĩ đến việc ông được sinh ra tại Việt Nam và sống ở đó chứng kiến quê hương bị tàn phá bởi những sự tàn ác, kinh hoàng và khốc liệt chiến tranh, thì việc xem xét thời trai trẻ của ông để thấy được nguồn gốc của sự thuộc linh và cơ sở luận lý cho việc viết cuốn sách nầy sẽ là đều hợp lý và ích lợi.
Miền Nam Việt Nam vào năm 1970 là một nơi vô cùng nguy hiểm cho cả việc cư ngụ lẫn trốn chạy. Chàng trai trẻ Hoàng lúc bấy giờ đang ở tuổi thiếu niên, khi anh quyết tâm rời gia đình đã nuôi mình lớn lên và bạn bè để cùng với những người có chí hướng như anh chấp nhận một cuộc vượt biển đầy rủi ro nguy hiểm nhằm tìm kiếm một sự giúp đỡ và chỗ ẩn náu tại Malaysia. Nếu chưa từng trải qua sự khó nhọc như vậy trong đời thì chỉ có thể hình dung rằng cần phải có một sự quyết tâm và can đảm phi thường, thậm chí liều lĩnh, để rời khỏi Việt Nam trên một chiếc thuyền bằng cỡ chiếc ghe nhỏ với cơ man là người và chỉ chở đủ nước và một ít thức ăn.
Chỉ cần lướt qua địa thế của vùng Đông Nam Á cũng có thể giải thích tại sao những người từ Miền Nam Việt Nam tìm cách ẩn náu ở Malaysia phải lái chiếc thuyền qua những dòng nước nguy hiểm bất thường của vùng biển Thái Bình Dương phía nam. Phải mất đến mười hai ngày đau khổ để thuyền cập bến của Malaysia. Ta có thể hình dung rằng chuyến đi dường như dài dằng dặc đối với những người đang rời đất nước. Báo chí Hoa Kỳ tường thuật rằng chính quyền Malaysia không mấy hoan nghênh những người đang tìm chỗ ẩn náu, mà giai thoại về chuyến đi của họ nói lên nỗi hãi hùng rằng: “Sau vài tháng, những người cư ngụ tại trại tỵ nạn quá tải này bị nhét vào các con thuyền nhỏ buộc chặt với nhau và bị hải quân Malaysia kéo đi ném ra ngoài biển cả bao la. Ở đó các thuyền nhỏ bị cắt rời ra. Một số chiếc thuyền không còn đủ sức vượt biển, với số người quá tải, đã lật nhào và chìm sâu trong biển cả hỗn loạn.” Đối với người thanh niên nhạy cảm như Hoàng, việc chứng kiến sự tuyệt vọng của các thuyền nhân hẳn phải là kinh nghiệm đau thương nhất.
Những chiếc thuyền lênh đênh còn sót lại không bao lâu đã cạn kiệt dầu máy và không có sự giúp đỡ nào khác, đã trôi giạt trên biển với những thuyền nhân tuyệt vọng trong đó có Hoàng, trong khoảng mười bốn ngày ngóng trông sự cứu giúp hoặc cái chết do phơi nắng, mất nước và đói khát. Những người sống sót nửa sống nửa chết cuối cùng được đưa đến Indonesia, nơi họ còn đủ may mắn để sống sót tiếp trong trại tị nạn đông nghịt dưới sự bảo trợ của LHQ và một số hội từ thiện. Tại nơi đó, chàng thanh niên Hoàng đã tiếp tục cuộc hành trình vô định của mình thêm năm tháng dập vùi nữa.
Có một số người sẽ cho rằng những gì xảy ra kế tiếp là sự ngẫu nhiên, một số cho là vận may, và một số cho rằng đó là sự can thiệp thần thượng. Thật tốt lành, giống như “bánh ma-na từ trời”, một dòng tu truyền giáo người Công giáo, dòng Tôi Tớ của Người Nghèo, dưới sự dẫn dắt của Linh mục Raymond Taylor, đã xúc tiến việc bảo trợ cho các thuyền nhân Việt Nam đến Hoa Kỳ. Hoàng là một trong hai người đầu tiên được bảo trợ bởi tấm gương của sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ rất đáng kính này. Thêm lần nữa, một người chỉ có thể ức đoán lòng biết ơn sâu xa mà chàng trai trẻ Phạm Hoàng dành cho Đấng tạo dựng sự sống đã cứu sống mình, và đối với món quà đức tin đã giữ vững anh trong suốt sự thử thách kinh khiếp ấy.
Phần kết cho sự phỏng đoán vắn tắt của điều có lẽ nằm dưới sự thuộc linh của Tiến Sĩ Hoàng là phần mở đầu cho cuộc sống của anh ấy tại Hoa Kỳ, dẫn đến tác quyền cho quyển Những Phẩm Chất Quan Trọng Nhất của Sự Lãnh Đạo Trong Tinh Thần Tôi Tớ.
Cốt lõi của quyển sách thúc giục độc giả phản ánh cuộc sống tâm linh của chính họ và nhẹ nhàng khơi gợi họ bước vào hành trình tâm linh với nhiều ví dụ của việc làm thế nào đan kết sự tin kính vào trong những quyết định thường ngày, trong cương vị là những người lãnh đạo, những người quản lý, và những thuộc cấp. Một số độc giả có thể do dự trong việc tìm hiểu sự phát triển mô hình toán học của phần có đầu đề là Phân Tích Việc Học Liêm Chính (Integrity Learning Analysis). Đừng bỏ qua điều này: nó là phần giá trị của quyển sách. Bạn có thể không biết về phương pháp có tên gọi là “mô hình Markov về thời gian tiếp diễn-không gian riêng rẽ” (“time continuous-space discrete Markow model”), nhưng trong những giao dịch của cuộc sống thường nhật, một người có thể thực hành những nguyên tắc của nó mà không hề biết đến nhãn hiệu. Nếu bạn đã từng có một quyết định mà trong đó, hành động tương lai của bạn chỉ dựa trên hiện thực lúc ấy, không phải là quá khứ, bạn đã sử dụng mô hình Dây Chuyền Markov.
Nhưng với bất cứ khuôn mẫu nào cho việc đưa ra quyết định, thì trên hết độc giả sẽ phải đối diện với vấn đề rằng liệu quyết định có được thực hiện trong sự hòa hợp với các thuộc tính quan trọng nhất của người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ được tác giả mô tả. Mục tiêu của sự đạt được những thuộc tính như vậy dường như có thể làm thoái chí, nhưng thách thức nầy sẽ đem lại nhiều sự khôn ngoan: “Hãy để mục đích của bạn vượt quá tầm với, nếu không thì thiên đàng để làm gì?” Tuy nhiên, một người có thể lập luận rằng thách thức này có thể đón nhận dễ dàng hơn bởi chuyên luận rất hấp dẫn, sâu sắc, uyên bác và truyền cảm của tiến sĩ Phạm Hoàng.
Phần III với tựa đề Lãnh đạo trong Tinh Thần Tôi Tớ là phần gây cảm hứng đặc biệt. Một người có thể cảm nhận trong những trang của phần này tâm linh sống động của những con người phi thường như Mahatma Gandhi, tiến sĩ Martin Luther King, và giáo hoàng John Paul đệ nhị. Những người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ này chắc chắn sẽ hài lòng với cốt lõi của sự trình bày một cách hệ thống của tiến sĩ Phạm Hoàng. Một người có thể trở nên phong phú hơn về tâm linh và trí tuệ qua việc đọc và đọc lại quyển sách này.
Tiến Sĩ Thad L.D. Regulinski, IEEE Fellow
TỰA
“Sự lãnh đạo: nghệ thuật hướng người khác làm điều bạn muốn bởi vì đó là điều người ấy muốn làm.”
Dwight D. Eisenhower, Tổng thống thứ 34 của Hoa Kỳ
“Thà người nghèo khổ ăn ở cách thanh liêm, còn hơn là kẻ giàu có theo đường tà vạy”
Châm Ngôn 28:6
Sự lãnh đạo mang tính quyết định và được bàn thảo rất nhiều cả giữa vòng thế giới kinh doanh lẫn chính quyền, và đặc biệt là trong các môi trường thay đổi nhanh chóng. Những giải pháp lãnh đạo truyền thống, mà chúng được thực hành trong một môi trường tương đối đồng nhất trong đó người ta cùng có chung một văn hoá và tập hợp các giá trị, dường như không còn hữu hiệu trong các tổ chức phức tạp và đa dạng trong xã hội của chúng ta ngày hôm nay. Sự lãnh đạo là một nhu cầu to lớn bởi vì sự thành công trong mỗi lãnh vực của một tổ chức phần lớn phụ thuộc vào phẩm chất của sự lãnh đạo của nó.
Còn trong hội thánh thì sao? Sự lãnh đạo có quan trọng trong môi trường tôn giáo không? Người ta thường có khuynh hướng phân chia trong và ngoài hội thánh: một người phải thật “thuộc linh” và người kia là “lớp thương nhân.” Trong khi chúng ta đang sống trong một thời đại thông tin, trong một thế giới đang xa lánh chân lý Kinh Thánh, thì đây là lúc cao điểm bởi vì nhiều người trong hội thánh bắt đầu cảm thấy rằng không chỉ ngoài xã hội nhưng ngay cả trong hội thánh nhiều người đang ở trong tình trạng hỗn loạn.
Ngày nay nhu cầu cần sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ càng trở nên cấp bách trong kỷ nguyên Cơ Đốc. Cơ Đốc nhân cần nhận biết rằng mỗi người đều được kêu gọi đến mục vụ, bao gồm chức vụ tế lễ, cũng như tiên tri và một cộng đồng xã hội (từ ngữ Hy Lạp “Koinonia”) liên hệ đến mục vụ hướng dẫn người khác đến với Chúa Cứu Thế Giê-xu. Nói cách khác, những người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ phải trả lời câu hỏi: “Khi Chúa Cứu Thế Giê-xu trở lại, có phải Ngài sẽ tìm thấy những con người đạo đức trong một thế giới vô đạo đức trên đất?” Do đó chúng ta cần phải mạnh dạn bày tỏ điều gì là đúng và điều gì là sai trật theo sự dạy dỗ của Lời Đức Chúa Trời.
Tôi tin rằng Đức Chúa Trời đặt để hội thánh của Ngài trong thế gian không phải để tách biệt hoặc cô lập nhưng để có ảnh hưởng trên thế gian nói chung, và trên cộng đồng và những người chung quanh chúng ta nói riêng. Điều này khích lệ tôi nghiên cứu cả về phẩm lượng lẫn chất lượng và viết cuốn sách Những Phẩm Chất Quan Trọng Nhất của Sự Lãnh Đạo Trong Tinh Thần Tôi Tớ từ quan điểm Cơ Đốc nhằm trả lời cho những câu hỏi sau:
· Sự lãnh đạo quan trọng như thế nào?
· Những đòi hỏi và đặc điểm của nó là gì?
· Làm thế nào để một người có thể trở thành người lãnh đạo chân chính và thành công?
· Có sự khác biệt nào giữa sự lãnh đạo và sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ?
· Những nguyên tắc áp dụng cho môi trường kinh tế trái với môi trường tôn giáo như thế nào?
· Sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là gì?
· Sự liêm chính là gì?
· Đâu là những phẩm chất quan trọng nhất mà chúng hình thành sự lãnh đạo và sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ trong bối cảnh mục vụ Cơ Đốc? Làm thế nào những phẩm chất nầy có thể hữu dụng trong công sở và mục vụ Cơ Đốc?
· Làm sao để trở thành một người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ?
Trong sách này, tôi muốn khảo sát các phẩm chất của một người lãnh đạo thực sự cả bên trong và bên ngoài hội thánh. Cộng với các kinh nghiệm của tôi, cả trong vai trò học thuật lẫn trong ngành kỹ nghệ, và được trang bị bởi những nghiên cứu về sự lãnh đạo gần đây, tôi sẽ thảo luận trong sách nầy năm phẩm chất quan trọng nhất của sự lãnh đạo và sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Tôi hy vọng rằng các phương pháp của nó có thể giúp cho độc giả làm sắc bén những kỹ năng lãnh đạo của họ trong khi cũng đem đến sự thay đổi cho Chúa Cứu Thế Giê-xu trong các môi trường khác nhau.
Kinh Thánh chứa đựng nhiều tấm gương lãnh đạo hoàn hảo mà nhiều người nhận thấy. Bởi mục đích dạy dỗ (“didache”) nhằm hướng đến sự hiểu biết Chúa Cứu Thế của các sách Phúc Âm mà Kinh Thánh trở thành một nguồn minh hoạ tuyệt vời về chủ đề lãnh đạo. Sách sẽ trưng dẫn nhiều ví dụ rút ra từ Kinh Thánh.
Mọi người đều có thể nhận thấy sách ích lợi trong bất cứ lãnh vực nào về sự lãnh đạo, nhưng không bị hạn chế bởi, kinh doanh, học thuật, chính trị, các cộng đồng xã hội, tôn giáo, các mục vụ của hội thánh, và các bối cảnh gia đình.
TRI ÂN
Nhiều người đã ảnh hưởng trên sự phát triển cuốn sách nầy. Tôi thật tâm bày tỏ lòng biết ơn đến những cá nhân bao gồm bạn hữu và đồng sự đã ân cần hỗ trợ, góp ý và phản hồi cho cuốn sách bằng cách nầy hay cách khác. Tôi muốn cảm ơn Xiaolin Li đã tận tình giúp đỡ tạo một trang mạng nhằm khảo cứu cách hiệu quả về sự lãnh đạo. Tôi cũng cảm ơn Dr. Nha T. Tran, Dr. Ouk Sub Lee, và Bernistine Little bởi sự hỗ trợ, cùng những gợi ý và đóng góp vô hình của họ. Tôi rất mang ơn Dr. Vivian Appiah đã đọc và hiệu đính toàn bộ bản văn.
Lời tri ân đặc biệt của tôi dành cho Rita Tate, chủ bút của Nhà Xuất Bản Tate. Những lời phê bình và gợi ý của bà đã giúp cho cuốn sách trở nên rõ ràng. Những người tại Nhà Xuất Bản Tate bao gồm Dave Dolphin, Trinity Tate, Lindsay Boilla và những người khác rất chuyên nghiệp, ân cần giúp đỡ, và rất dễ làm việc chung.
Tôi cũng bày tỏ sự biết ơn sâu xa đến Dr. Thad L.D. Regulinski đã cố gắng dành thì giờ để viết lời mở đầu cho cuốn sách nầy. Tôi cũng cảm ơn Drs. Tai A Nguyen, Timothy Wei, Junfeng (Jim) Zhang, và Michael V. McKay đã tán thành cuốn sách.
Tôi cảm ơn các con tôi là Hoàng Jr. và David vì đã yêu thương, kiên nhẫn, thông cảm và hỗ trợ. Cuối cùng, nhưng không phải ít nhất, tôi muốn cảm ơn Michelle, là người bạn, người vợ, là người đã giúp tôi sắp xếp và giữ gìn các bản thảo, cùng sự kiên nhẫn và nỗ lực không mệt mỏi của nàng khi đọc bản thảo cũng như không ngừng động viên tôi cho đến khi hoàn thành cuốn sách. Tôi không thể viết xong cuốn sách nếu không có tình yêu của nàng.
Phạm Hoàng
Piscataway, New Jersey
PHẦN I
NỀN TẢNG
“Ông tôi đã từng nói với tôi rằng trên đời này có hai loại người: loại người làm việc và loại người nhận công trạng. Ông khuyên tôi nên cố gắng làm người ở nhóm thứ nhất; trong nhóm này không có nhiều sự cạnh tranh.”
Indira Ghandi
“ Vì Chúa sửa phạt kẻ Ngài yêu, Hễ ai mà Ngài nhận làm con thì cho roi cho vọt ”
Hê-bơ-rơ 12:1
GIỚI THIỆU
CÁC KHÁI NIỆM LÃNH ĐẠO
SỰ LỘN XỘN VÀ NHỮNG THÁCH THỨC
LÝ THUYẾT LÃNH ĐẠO VÀ PHÂN TÍCH
Trong những năm gần đây, thế giới thương nghiệp càng trở nên cạnh tranh nhiều hơn. Ngày nay, nhiều tổ chức gồm các nhà thờ, trường học, bệnh viện đa dạng hơn và cũng mang tính toàn cầu hơn trước. Người ta mang những đặc điểm nhân dạng nào đó như giới tính, sắc tộc, nhân quyền, đẳng cấp kinh tế và tôn giáo, những đặc điểm này tạo nên một môi trường phức tạp tại bất kỳ nơi làm việc nào, trong cộng đồng cũng như trong Hội Thánh.
Thách thức then chốt đối với các nhà lãnh đạo không chỉ là đạt được một sự hiểu biết về đặc tính xã hội của chính mình và sự thừa nhận và tôn trọng đặc tính xã hội của người khác, mà còn là cách quản lý hiệu quả và giải quyết những xung đột có thể xảy ra trong cộng đồng hay trong bối cảnh các giáo đoàn. Những xung đột này xuất phát từ những hoàn cảnh xã hội khác nhau bày ra một thách thức độc nhất và khó khăn cho giới lãnh đạo bao gồm cả các mục sư và các nhà lãnh đạo mục vụ: làm thế nào để có thể khiến những người có những ác cảm sâu xa với nhau cùng làm việc và cùng giao tiếp với nhau cách hiệu quả, và mặt khác, để gìn giữ những tiêu chuẩn đạo đức và luân lý trong một xã hội “thời đại thông tin” phức tạp như hiện nay?
Có rất nhiều mối quan tâm như: Ai là người sở hữu những yếu tố quan trọng trong phương tiện liên lạc bằng thư điện tử, nghĩa là thông điệp, kênh chuyền và địa chỉ? Chúng ta vẫn có quyền tự do cá nhân khi các dữ liệu có thể được lưu vào các con chip-vi-y tế hay không? Phải chăng có rất nhiều các thông tin thuộc loại thông tin cá nhân giờ lại xuất hiện trên mạng Internet? Đây thực sự là một sụp đổ trong xã hội thời đại thông tin phức tạp như hiện nay. Và như một kết quả tất yếu, nó nảy sinh ra nhiều thách thức nghiêm trọng và các vấn nạn đạo đức trong xã hội và phơi bày nhu cầu cấp bách đối với sự huấn luyện lãnh đạo hiện đại trên phạm vi toàn thế giới hơn bao giờ hết.
Như chúng ta biết, người lãnh đạo có thể xuất thân từ nhiều mức độ và lứa tuổi, từ nhiều lĩnh vực gồm giới thương nhân trong cộng đồng, từ các trường học, các nhóm tôn giáo, các giáo đoàn và ngay cả trong gia đình. Theo kinh nghiệm của tôi, khi cùng nói chuyện với các đồng nghiệp và bạn bè về cách họ nhìn nhận người lãnh đạo, tôi thường nhận được những quan điểm trả lời khác nhau về phẩm chất của người lãnh đạo. Vì thế, một trong những câu hỏi rất quan trọng mà qua đó tôi rút ra một quan điểm đó là: Phẩm chất quan trọng nổi bật nhất trong sự lãnh đạo là gì? Trong chương 4 chúng ta sẽ bàn luận chi tiết những kết quả và những tài liệu dựa trên cuộc khảo sát gần đây về phẩm chất của sự lãnh đạo.
Chúng ta có thể cùng đồng ý rằng vị Tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ, Geoge Washington; người nhận giải Nobel Hoà Bình và là Mục sư, Martin Luther King, Jr; Tổng thống Jonh F. Kennedy; người nhận giải Nobel hoà bình và là Thủ tướng chính phủ Anh quốc, Winston Churchill; Tổng thống Abraham Lincoln; Tiến sĩ Billy Graham; và người đoạt giải thưởng Nobel, Albert Einstein tất cả đều là những nhà lãnh đạo trứ danh. Và rồi, phải chăng ít nhất cũng cần nên có những phương cách chung để định nghĩa sự lãnh đạo? Sự lãnh đạo là một khái niệm mơ hồ nhưng đem lại những kết quả rõ ràng. Đôi lúc nó được đề cập như là nghệ thuật nhưng lúc khác lại giống như khoa học. Trong thực tế, lãnh đạo bao gồm cả ba-phương diện: nghệ thuật, khoa học và thần học.
Cuốn sách này có mười chương, chia làm ba phần:
Phần I–Nền Tảng–gồm có bốn chương, tập trung vào những khái niệm lãnh đạo, định nghĩa lãnh đạo, những sự khác biệt về vai trò giữa quản trị và lãnh đạo, những nguồn gốc của các vấn đề tiềm ẩn và những sự lộn xộn dẫn đến sự bùng nổ ngọn lửa xung đột. Phần I cũng bàn luận chi tiết những kết quả và những khám phá về một sự lãnh đạo kiểu mẫu, dựa trên cuộc khảo sát gần đây do tác giả tổ chức về những phẩm chất quan trọng nhất tác động đến sự lãnh đạo.
Phần II–Sự Lãnh Đạo–gồm có ba chương, bàn về hai phẩm chất quan trọng nhất của sự lãnh đạo: (1) Trung Thực và Tin Cậy, và (2) Sự truyền thông. Phần II cũng nói về khái niệm làm việc đồng đội như là một nguyên tắc trọng tâm của sự lãnh đạo và các chiến lược cho những người nhóm trưởng, cùng những bước thực hành để lãnh đạo hiệu quả hơn.
Phần III–Lãnh Đạo Trong Tinh Thần Tôi Tớ–cũng có ba chương, mô tả chi tiết ba phẩm chất quan trọng nhất của sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ: (3) Liêm Chính, (4) Đức Tin, và (5) Cầu Nguyện. Những định nghĩa về người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ và sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ cũng sẽ được bàn đến.
PHẦN II
LÃNH ĐẠO
“Một nhà lãnh đạo giỏi là một người có khả năng khiến người khác làm điều họ không muốn làm và yêu thích nó”
Harry S. Truman, Tổng thống thứ 33 của Hoa Kỳ
“Người khôn ngoan có sức mạnh
Và người tri thức có thêm năng lực”
Châm Ngôn 24:5
NHỮNG PHẨM CHẤT QUAN TRỌNG NHẤT
Trung thực và Tin cậy
Truyền thông
Làm việc chung
Mỗi người đều là một nhà lãnh đạo! Có thể bạn không phải là chủ tịch hội đồng quản trị hay là nhà quản trị của một tổ chức, hoặc là một chấp sự trong hội thánh, nhưng bạn vẫn được kêu gọi để lãnh đạo người khác. Bạn là một người cha/mẹ? Bạn là một nhà lãnh đạo. Có một công việc? Bạn là một nhà lãnh đạo. Có bạn bè? Bạn là một người lãnh đạo. Bạn dạy Trường Chúa Nhật? Bạn là một nhà lãnh đạo. Bất kể bạn là ai, người khác vẫn đang nhìn vào bạn và chịu ảnh hưởng bởi tính cách của bạn. Vì thế, những phẩm chất để trở thành một nhà lãnh đạo giỏi là gì?
Từ điển của Webster định nghĩa “một nhà lãnh đạo là một người hướng dẫn, tổ chức, quản lý; anh ta là người tiên phong hoặc là người thích hợp làm như thế”. Tổng thống Dwight Eisenhower được khen với câu nói: “Lãnh đạo là nghệ thuật khiến người khác mong muốn thực hiện việc mà bạn muốn làm” (Eisenhower, 1968). Một trong những thách thức của nhà lãnh đạo hiệu quả là khuyến khích các công nhân và những người theo mình mong muốn thực hiện nhiệm vụ của họ. Các kế hoạch được xếp đặt cách cẩn thận căn cứ trên các nhu cầu, các mục tiêu rõ ràng và một sự tổ chức hiệu quả để các kế hoạch đi vào hoạt động là những đòi hỏi của sự lãnh đạo hiệu quả. Nhà lãnh đạo cần phải kiểm soát tình huống để các nỗ lực hướng đến những mục đích mong ước.
Những phẩm chất của nhà lãnh đạo
Cách đây hơn hai ngàn năm, lúc Đức Chúa Jêsus đi dọc theo bờ biển Ga-li-lê, Ngài thấy hai người đàn ông bình thường tên là Anh-rê và Si-môn đang đánh cá. Ngài gọi họ, “Hãy theo ta, ta sẽ khiến các ngươi nên tay đánh lưới người.” Họ lập tức bỏ thuyền mình mà theo Ngài. Rồi ba người tiếp tục đi dọc theo bờ biển, thấy hai ngư phủ khác, là anh em nhà Gia-cơ và Giăng, đang vá lưới. Chúa Jêsus cũng gọi hai người theo Ngài. Và cũng ngay lập tức họ bỏ thuyền lưới mình mà theo Ngài (Ma-thi-ơ 4:18-22).
Cùng với bốn ngư phủ, Chúa Jêsus quay trở về thành Ca-bê-na-um. Vào ngày Sa-bát họ đi đến nhà hội. Rất nhiều người cùng đến để nghe Đức Chúa Jêsus giảng đạo. Khi Ngài nói họ cảm nhận như là Đức Chúa Trời đang nói với họ. Trong đám đông có một người đàn ông bị tà ma ám. Nó xui người này kêu lên rằng, “Hỡi Jêsus người Na-xa-rét, chúng tôi với Ngài có sự gì chăng? Tôi biết Ngài là ai: Là Đấng Thánh của Đức Chúa Trời.” Đức Chúa Jêsus phán cùng nó rằng, “Hãy nín đi, và ra khỏi người nầy.” Tà ma bèn ra khỏi người. Dân chúng ngạc nhiên và nói cùng nhau, Chúa Jêsus ra lệnh cùng ma quỉ và chúng phải vâng theo Ngài. Thật là một nhà lãnh đạo đại tài! Ngay lập tức một số người đi theo Ngài vì họ tin Ngài chính là nhà lãnh đạo.
Một ngày kia, Đức Chúa Jêsus đi dọc theo các đường phố Ca-bê-na-um và Ngài thấy Ma-thi-ơ đang ngồi tại bàn thâu thuế của dân chúng. Mặc dầu rất nhiều người Giu-đa rất ghét Ma-thi-ơ bởi nghề thâu thuế của ông nhưng Đức Chúa Jêsus biết ông có một tấm lòng tốt, vì thế, ông có thể trở nên một môn đồ tốt. Đức Chúa Jêsus phán cùng Ma-thi-ơ như đã được chép trong Tân ước:
“Đức Chúa Jêsus đi khỏi nơi đó rồi, thấy một người tên là Ma-thi-ơ đương ngồi tại sở thâu thuế, bèn phán cùng người rằng: Hãy theo ta. Người liền đứng dậy mà theo Ngài.”
Ma-thi-ơ 9:9
Một nhà lãnh đạo giỏi tốn nhiều thời gian để truyền cảm hứng cho những người theo mình thực hiện những việc cần được làm. Thế thì những phẩm chất nào sẽ khiến một người trở thành một nhà lãnh đạo giỏi? Hai chương đến (5 và 6) sẽ bàn luận những phẩm chất quan trọng nhất của sự lãnh đạo là những điều thiết yếu để truyền cảm hứng cho người khác: (1) Trung thực và Tin cậy, (2) Truyền thông. Chương 7 cũng thảo luận các khái niệm về làm việc chung cũng là một công cụ và chiến lược lãnh đạo cần thiết đối với những người nhóm trưởng và các bước thực hành để lãnh đạo tốt hơn.
PHẦN III
SỰ LÃNH ĐẠO
TRONG TINH THẦN TÔI TỚ
“Hãy làm những gì bạn nói!”
“Người nóng nảy làm điều điên dại.”
Châm Ngôn 14:17
NHỮNG PHẨM CHẤT QUAN TRỌNG NHẤT:
Liêm chính
Đức tin
Cầu nguyện
Nhu cầu lớn nhất của các tổ chức trong xã hội hiện đại bao gồm công nghiệp, sự quản lý của chính quyền, học thuật, hội thánh, và các tổ chức tôn giáo, là sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ bởi vì sự thành công trong mỗi lĩnh vực của tổ chức phần lớn tuỳ thuộc vào phẩm chất lãnh đạo của nó.
Greenleaf (Greenleaf, 1970) đã mô tả lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là “Người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ trước hết là một người đầy tớ …Nó khởi đầu với cảm giác tự nhiên rằng một người muốn phục vụ, phục vụ trước nhất…Người lãnh đạo được đặt lên đầu tiên và người tôi tớ được đặt lên đầu tiên là hai thái cực hình thức. Giữa chúng có các sắc thái và những thứ pha trộn xuất phát từ sự khác nhau vô hạn của bản chất con người. Những sự khác nhau biểu thị chính nó qua mối quan tâm mà người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ thực hiện để đảm bảo rằng những nhu cầu ưu tiên nhất của người khác được phục vụ. Thử nghiệm tốt nhất, cũng là điều khó thực hiện nhất, là: những người được phục vụ có trưởng thành không; khi được phục vụ, họ có lành mạnh hơn, khôn ngoan hơn, tự do hơn, tự chủ hơn, và chính họ có đang trở thành những người phục vụ nhiều hơn không? Và, ảnh hưởng trên những kẻ bé nhỏ nhất trong xã hội là gì; họ có được lợi ích gì, hoặc ít nhất là họ không bị tước đoạn hơn nữa hay không?”
Từ những năm đầu thập kỷ 1970, hàng trăm cuốn sách và bài báo viết về sự lãnh đạo cũng như nhiều cuộc hội nghị và hội thảo tập trung vào sự lãnh đạo. Khá nhiều các trường đại học hiện nay tập trung vào nghiên cứu lãnh đạo. Khái niệm lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ tiếp tục gia tăng trong sự ảnh hưởng của nó và có tác động trong nhiều tổ chức kinh doanh ở thế kỷ hai mươi mốt. Nhiều trường đại học hiện nay đang khởi động thành lập Trường Nghiên Cứu Lãnh Đạo (School of Leadership Studies) như trường đại học Richmond, Regent University, v.v. cũng như những Trung Tâm Lãnh Đạo. Rất ít bài báo và sách vở, nếu có, bàn về sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ dựa trên bối cảnh Cơ Đốc nhân. Điểm sau là trọng tâm của cuốn sách này.
Một người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ, có thể được định nghĩa như là một người sẵn sàng phục vụ, có bổn phận thực hiện trách nhiệm và chân thành khao khát được phục vụ Chúa. Warren (Warren 2002) đã từng nói, “Thế giới định nghĩa sự vĩ đại bằng những thuật ngữ quyền lực, của cải, thân thế và địa vị. Nếu bạn có thể đòi hỏi được ai đó phục vụ, thì bạn đã đến đích. Trong văn hoá tự phục vụ của chúng ta với trạng thái tâm trí tôi-là-trước-nhất của nó, hành động như một người đầy tớ không phải là một khái niệm phổ biến.”
Trường hạng nhất về lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ
Hai ngàn năm qua, một trường đại học đã được thành lập tại bờ biển Ga-li-lê. Đức Chúa Jêsus là người sáng lập, là thầy giáo và cũng là nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Mười hai học viên bình thường từ những hoàn cảnh khác nhau đã học ba năm để đạt được một cấp độ về sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Mọi người có thể là một nhà lãnh đạo, nhưng không phải tất cả đều trở thành một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ bởi vì mọi người đều muốn lãnh đạo và đa số không muốn trở thành đầy tớ. Một ngày nọ, Đức Chúa Jêsus dạy các học viên của mình rằng:
“Hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ.”
Mác 10:43
và vì thế, để trở thành một người tôi tớ thì phải có một tấm lòng của một tôi tớ.
Jonh Wesley, một người của Đức Chúa Trời và là một nhà truyền giáo trứ danh, người đã đi hơn 200,000 dặm - chặng đường hơn tám lần vòng quanh trái đất - để rao giảng sứ điệp Phúc âm, từng là một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ lạ thường. Phương châm của ông là “Hãy làm tất cả những điều tốt mà bạn có thể, bằng tất cả các phương tiện mà bạn có thể, trong tất cả các phương cách mà bạn có thể, tại tất cả những nơi mà bạn có thể, vào mọi những lúc mà bạn có thể, với tất cả những người mà bạn có thể, miễn là bạn có thể.” Phương châm này ngụ ý rằng chúng ta không nên chờ đợi cho đến khi có điều kiện hoàn hảo, nhưng nếu chúng ta có cơ hội hãy thực hiện một điều lành hay một điều đúng, vì thế bạn phải thực hiện nhiệm vụ bởi vì bạn sẽ không bao giờ có được các điều kiện hoàn hảo.
Vào cuối chức vụ của Đức Chúa Jêsus, khi thời điểm cuối cùng của vị Giáo Sư của chúng ta đã đến, các môn đồ tranh cãi nhau xem ai là lớn nhất trong nước của Đức Chúa Jêsus. Rõ ràng, họ vẫn còn nhiều điều cần học hỏi và như điều này cho thấy, họ đã hoàn toàn không hiểu những gì Ngài dạy họ trong những năm qua. Đức Chúa Jêsus biết ý nghĩ của họ và muốn dạy dỗ họ nhiều bài học hơn nữa về sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ trong nước Ngài. Ngài đứng dậy khỏi bàn, cởi áo ngoài, và quấn một cái khăn quanh hông mình. Lấy một chậu nước, Ngài bắt đầu rửa chân cho họ. Các môn đồ nhìn nhau ngạc nhiên.
Tại sao Chúa Jêsus lại làm điều này? Họ đã rửa chân trước khi vào phòng cao. Phi-e-rơ kéo chân khỏi Chúa Jêsus và la lên, “Chúa sẽ chẳng rửa chân tôi bao giờ!” Chúa Jêsus đáp, “Nếu ta không rửa cho ngươi, ngươi chẳng có phần chi với ta hết”. Tất nhiên, Phi-e-rơ muốn có một phần trong nước Chúa Jêsus. Nên ông nói, “Lạy Chúa, chẳng những rửa chân mà thôi, lại cũng rửa tay và đầu nữa.” Khi đã rửa xong, Đức Chúa Jêsus đặt chiếc khăn qua một bên, mặc áo lại. Ngài giải thích,
“Các ngươi gọi ta bằng Thầy bằng Chúa; các ngươi nói phải, vì ta thật vậy. Vậy nếu ta là Chúa là Thầy, mà đã rửa chân cho các ngươi, thì các ngươi cũng nên rửa chân lẫn cho nhau. Vì ta đã làm gương cho các ngươi, để các ngươi cũng làm như ta đã làm cho các ngươi. Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, đầy tớ chẳng lớn hơn chủ mình, sứ giả cũng chẳng lớn hơn kẻ sai mình. Ví bằng các ngươi biết những sự nầy, thì có phước, miễn là các ngươi làm theo.”
Giăng 13:13-17
Tuy nhiên, tất cả họ, ngoại trừ một người, tiếp tục học và tiếp tục theo đuổi sự nghiệp tại nhiều nơi khác nhau trên thế giới và các quãng đường của cuộc đời. Và bất cứ nơi đâu họ đến, họ đều mang theo những gì mình đã học. Họ áp dụng các nguyên tắc về sự lãnh đạo tới tinh thần tôi tớ mà họ đã được học từ vị Thầy của mình là Đức Chúa Jêsus Christ cho đến hết cuộc đời. Họ đã thay đổi thế giới mãi mãi qua Đức Chúa Jêsus Christ.
Ngày nay rất nhiều nhà lãnh đạo vẫn còn xa lạ với cùng những vấn đề cơ bản mà Đức Chúa Jêsus đã đối diện cách đây 2005 năm. Sẽ luôn có những con người đấu tranh cách ích kỷ để trở nên lớn nhất trong giới kinh doanh, trong học thuật, và giữa những người ưu tú nhất trong lãnh đạo hội thánh. Có một nhu cầu to lớn trong Hội thánh và các tổ chức mục vụ về lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ.
2. Định nghĩa về sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ
Gần đây, một số tác giả và sách báo được xuất bản về sự lãnh đạo và một số có cả sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Nhiều định nghĩa về người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ và sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ đã được bàn luận rộng rãi trong tài liệu của các cuộc hội nghị và trong các nhóm hội thảo chuyên đề.
Sự lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là một dạng đặc biệt của sự lãnh đạo trong một cách hết sức độc đáo. Nó có thể là một người phục vụ trong hội thánh như mục sư, giáo sĩ, trưởng lão, một người trợ tế hay một địa vị khác hoặc một giáo sĩ trong một sự kêu gọi trong cuộc đời, nhưng có thể không phải là một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Tương tự, một người có thể là CEO trong tổ chức tôn giáo hoặc ngay cả một hiệu trưởng của Chủng viện Thần học nhưng không phải là một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Vậy thì Lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là gì?
Trong cuốn sách này tôi định nghĩa
Định nghĩa 1. Lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là bao gồm những phẩm chất cơ bản của sự lãnh đạo, chẳng hạn như trung thực và tin cậy, với truyền thông không thay đổi, và một số các phẩm chất cực kỳ quan trọng khác như liêm chính, đức tin, và cầu nguyện.
Định nghĩa 2: Một người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là một nhà lãnh đạo (1) nhận biết Đức Chúa Jêsus Christ là Cứu Chúa của cá nhân mình và cá nhân này không lệ thuộc vào khả năng và tài cán của người đó trong sự lãnh đạo nhưng dựa vào Đức Chúa Jêsus Christ là Đấng có thể ban sức cho mình trong bất cứ trách nhiệm nào, (2) tận tâm phục vụ người khác với một tấm lòng của đầy tớ, và (3) tận tâm thực hiện không chỉ làm đúng (năng suất) mà cũng thực hiện những việc đúng (hiệu quả).
Đức Chúa Jêsus Christ đã từng phán, “Vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được.”
Giăng 15:5
Thật đáng buồn, ngày nay trong một số hội thánh, người ta thường tập trung vào việc làm đúng cách (năng suất) thay vì tập trung vào việc làm việc đúng (hiệu quả). Ví dụ, một vị mục sư chỉ tập trung thực hiện đúng cách thì không phải là một nhà lãnh đạo, nhưng đúng hơn là một nhà quản trị. Tương tự, nếu một mục sư tập trung vào việc thực hiện việc đúng thì là một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ. Rất nhiều các hoạt động trong nhiều hội thánh nhanh chóng trở thành những kế hoạch đẹp đẽ nhưng có thể có những mục đích hay những kết quả không ổn. Nhiều điều xem ra như đang trôi chảy êm ả nhưng Đức Thánh Linh đã bước ra khỏi và thậm chí không một ai để ý đến. Thực hiện những việc đúng là điều đem lại sự tác động lớn nhất và hiệu quả nhất. Chúng ta nên tự hỏi điều gì đúng theo phương diện đạo đức và đẹp lòng Đức Chúa Trời, còn hơn là làm điều sai quấy trong cách đạt năng suất?
Một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ hướng dẫn người khác tin tưởng Thiên Chúa dầu cho đang làm việc trong một tổ chức giáo hội hay tổ chức thế tục. Một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ quan tâm trước hết đến hạnh phúc của người khác, không phải vì sự an nhàn hay thanh danh của riêng mình và thường quan sát trong mỗi tình trạng khẩn cấp, một cơ hội mới để giúp đỡ.
Chúng ta hãy nhìn xem ví dụ về Môi-se, một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ vĩ đại. Khi Môi-se biết mình sắp chết, ông muốn biết chắc dân sự sẽ có một người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ khác từ Đức Chúa Trời. Môi-se đã cầu xin Thiên Chúa, như đã được chép trong Kinh Thánh:
“Môi-se thưa cùng Đức Giê-hô-va rằng: Lạy Giê-hô-va là Đức Chúa Trời của thần linh mọi xác thịt, xin Ngài lập trên hội chúng một người để vào ra trước mặt chúng nó, khiến chúng nó ra vào, hầu cho hội chúng của Đức Giê-hô-va chớ như con chiên không người chăn.”
Dân Số Ký 27:15-17
Đức Giê-hô-va trả lời,
“Hãy chọn lấy Giô-suê con trai của Nun, người có Thần cảm động; phải đặt tay trên mình người; rồi đem người ra mắt Ê-lê-a-sa, thầy tế-lễ và cả hội chúng truyền lịnh cho người trước mặt họ, và trao phần vinh hiển ngươi lại cho người, hầu cho hội chúng Y-sơ-ra-ên nghe người. Người phải ra mắt Ê-lê-a-sa, thầy tế-lễ, rồi người sẽ vì Giô-suê cầu hỏi sự xét đoán của U-rim trước mặt Đức Giê-hô-va; theo lịnh Ê-lê-a-sa, người và cả hội chúng Y-sơ-ra-ên sẽ đi ra đi vào.”
Dân-số ký 27:18-21
Môi-se làm y theo lời Đức Giê-hô-va phán bảo. Cuối cùng, Môi-se tập hợp những người theo mình lại. Ông nói cùng họ nhiều điều họ cần phải biết trước khi họ đến sống tại xứ Ca-na-an. Dân sự lắng nghe Môi-se nói trong giờ phút cuối cùng của cuộc đồi ông, “Hãy mạnh mẽ và khá đi lên cách cam đảm. Chớ sợ hãi, cũng đừng lo lắng. Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đi với ngươi. Ngài sẽ không bỏ ngươi và quên ngươi.” Môi-se yêu thương dân sự theo mình như người cha yêu những đứa con của mình. Ông đã là người lãnh đạo của họ trong một thời gian dài, rất dài. Thật Môi-se đã trung tín biết bao trong cương vị là một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ của Đức Chúa Trời!
Có hai nhóm định nghĩa lãnh đạo:
(1) Người đầu hàng cám dỗ để phục vụ bản thân
(2) Người chào đón cơ hội để phục vụ người khác
Để trở thành một nhà lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ, bạn phải nằm trong nhóm thứ hai ở trên. Môi-se chọn cách trở thành một người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ, người phục vụ người khác, và nó đã đem lại cho ông nhiều sự tôn trọng. Như đã được nhắc đến trước đây, Indira Ghandi đã từng nói, “Ông tôi đã từng nói với tôi rằng trên đời này có hai loại người: Loại người làm việc và loại người nhận công trạng. Ông khuyên tôi nên cố gắng làm người ở nhóm thứ nhất; trong nhóm này không có nhiều sự cạnh tranh.”
Những phẩm chất của một người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ
Người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ là người được hướng dẫn bởi khải tượng gây biến đổi, suy nghĩ cách cẩn thận và giải thích cách dễ hiểu. Người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ hướng dẫn người khác đến với khải tượng và biến đổi mỗi người qua những hành động dũng cảm, gan dạ và quả quyết, và nên tránh sự không công khai công việc đối với nơi có những nhu cầu lớn nhất và các phần thưởng làm hài lòng nhất. Tuy nhiên, người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ cần phải sẵn sàng đi đầu và đứng thẳng lên khi đối diện với nguy hiểm và nghịch cảnh.
Chia sẻ những hoạn nạn và những nan đề thường nuôi dưỡng lòng tin cậy giữa người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ và những người đi theo. Trung thực và Liêm chính xác nhận uy tín của người lãnh đạo, là điều khiến những người theo sẵn sàng gánh vác mạo hiểm và trung thành với người lãnh đạo mình.
Khi lãnh đạo một công việc Chúa, mục đích cuối cùng dường như rất mơ hồ, việc đạt được nó thường nằm trong nỗi nghi ngờ. Tuy nhiên người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ giữ vững được bởi đức tin trong Đức Chúa Trời. Đức tin đóng một vai trò xác định và quan trọng bởi nó đảm bảo người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ thậm chí khi đang trong cơn sợ hãi và bối rối, giữa sự lộn xộn và hay thay đổi, bằng cách này hay cách khác những hành động và những sự đáp lời sẽ được bộc lộ ra. Người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ bước đi bằng đức tin chứ không bằng mắt thấy. Điều này sẽ giúp người lãnh đạo giữ tập trung trong lúc khốn khó.
Khi xảy ra sự kiện bi thảm ngày 11 tháng 9, hàng triệu người Mỹ và trên khắp thế giới, đặc biệt là hàng ngàn tín hữu, đặt ra một câu hỏi khó nhất: Đức Chúa Trời ở đâu giữa thảm kịch vào Thứ Ba ngày 11 tháng 9 năm 2001? Cả thế giới, đặc biệt là nước Mỹ, đã thay đổi đột ngột từ sau sự kiện ngày 11 tháng 9. Người Mỹ quan tâm nhiều hơn về những vấn đề thuộc linh như: Sự cầu nguyện và đức tin bởi sự kiện ngày 11 tháng 9, và hết lòng kêu cầu cùng Đức Chúa Trời trong cơn hỗn loạn đến mức độ chưa từng có trước khi sự kiện trên xảy ra.
Phần III thảo luận ba phẩm chất còn lại quan trọng nhất của người lãnh đạo trong tinh thần tôi tớ (hai phẩm chất khác đã được nói đến trong phần II)
· Liêm chính
· Đức tin
· Cầu nguyện